Fire pump ปั๊มดับเพลิง Jockey pump

ปั๊มดับเพลิง คืออะไร?

ปั๊มดับเพลิง (Fire pump) เป็นอุปกรณ์ที่มีความสำคัญในระบบดับเพลิงของอาคารหรือสถานที่ต่างๆ ปั๊มดับเพลิงมีหน้าที่ส่งน้ำไปยังระบบดับเพลิง เช่น หัวฉีดน้ำ, สายสูบน้ำ, และระบบสปริงเกอร์ โดยมีความดันและปริมาณน้ำที่เหมาะสมเพื่อดับเพลิงและป้องกันการลามของไฟ

ปั๊มดับเพลิงมีหลายประเภท โดยสามารถแบ่งตามลักษณะการทำงานและแหล่งกำลัง ดังนี้

1.ปั๊มดับเพลิงแบบเทคโนโลยีเชื่อมต่อไฟฟ้า (Electric Motor Driven Fire Pump): ปั๊มน้ำดับเพลิงที่ใช้เครื่องยนต์ไฟฟ้าเป็นแหล่งกำลัง สามารถใช้งานได้ในที่ที่มีแหล่งไฟฟ้าเสถียร
2.ปั๊มดับเพลิงแบบเครื่องยนต์เชื้อเพลิง (Diesel Engine Driven Fire Pump): ปั๊มน้ำดับเพลิงที่ใช้เครื่องยนต์ดีเซลเป็นแหล่งกำลัง สามารถใช้งานได้ในที่ที่ไม่มีแหล่งไฟฟ้า หรือใช้เป็นระบบสำรอง
3.ปั๊มดับเพลิงแบบควบคุมด้วยความดัน (Pressure-Controlled Fire Pump): ปั๊มน้ำดับเพลิงที่ควบคุมการทำงานตามความดันของน้ำในระบบดับเพลิง

การเลือกและติดตั้งปั๊มดับเพลิง ต้องเป็นไปตามมาตรฐานการติดตั้งและข้อกำหนดที่กำหนดโดยรัฐบาลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และคำนึงถึงขนาดของอาคาร, ระบบดับเพลิงที่มีอยู่, และความต้องการในการดับเพลิง เช่น ปริมาณน้ำ, ความดัน, และความเร็วในการส่งน้ำ

นอกจากนี้ การบำรุงรักษาปั๊มดับเพลิงเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่อง ตามคำแนะนำของผู้ผลิต หรือตามมาตรฐานการบำรุงรักษาปั๊มดับเพลิงที่กำหนดโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ปั๊มดับเพลิงสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเพื่อความปลอดภัยสูงสุดในกรณีเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน เช่น ไฟไหม้

ในการบำรุงรักษาปั๊มดับเพลิง ควรดำเนินการตามขั้นตอนต่าง ๆ ได้แก่: ตรวจสอบสภาพเครื่องยนต์, ตรวจสอบสภาพปั๊ม, ตรวจสอบและทำความสะอาดกรองน้ำ, ทดสอบการทำงาน, และบันทึกข้อมูลและประวัติการบำรุงรักษา

การเลือกและติดตั้งปั๊มดับเพลิงที่เหมาะสม รวมถึงการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม เป็นสิ่งที่จำเป็นสำหรับความปลอดภัยของทรัพย์สินและชีวิต ในที่ที่มีความเสี่ยงต่อเหตุการณ์ไฟไหม้

ปั๊มดับเพลิงหรือปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire pump) เป็นส่วนหนึ่งของระบบน้ำดับเพลิงแบบสปริงเกอร์ (Fire Sprinkler) หรือระบบ Fire Hose ที่จะทำหน้าที่ป้อนน้ำเข้าสู่ระบบด้วยปริมาณและแรงดันที่เพียงพอต่อการทำงานของระบบดับเพลิง(Fire pump system) ที่ออกแบบไว้

ระบบปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire pump system) ประกอบด้วย

ปั๊มน้ำรักษาแรงดัน (Jockey Pump)
ปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire Pump)
ตู้ควบคุมปั๊มน้ำรักษาแรงดัน (Jockey Pump Controller)
ตู้ควบคุมปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire Pump Controller)
Pressure Relief Valve
ขนาดของปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire Pump)
ตามมาตรฐานสากลนั้น มีการกำหนดขนาดของปั๊มน้ำดับเพลิงได้อย่างชัดเจน 
ระบบปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire pump) ได้ถูกออกแบบมาให้ทำงานโดยอัตโนมัติ โดยจะรักษาความดันน้ำภายในท่อให้พร้อมที่จะใช้งานได้ตลอดเวลา โดยจะตั้ง ระดับความดันที่สวิทช์ความดัน (Pressure Switch) ไว้ 3 ระดับ สมมุติเช่น

ระดับความดันที่ 1 (100 Psi.) จะทำให้ Jockey Pump ทำงาน
ระดับความดันที่ 2 (120 Psi.) จะทำให้ Jockey Pump หยุดทำงาน (เป็นระดับความดันภายในท่อปกติ)
ระดับความดันที่ 3 (80 Psi.) จะทำให้ Fire Pump ทำงาน
ในภาวะปกติถ้าความดันของน้ำภายในท่อลดลงต่ำกว่าที่ตั้งเอาไว้ที่สวิตช์ความดันระดับที่ 1 เช่น ระบบท่อมีการรั่วซึมเล็กน้อย จะทำให้ปั๊มน้ำ JOCKEY PUMP ทำงานจนกระทั่งภายในท่อมีความดันตามที่กำหนด (ระดับความดันที่ 2) จึงจะหยุดทำงาน

ถ้ามีการดึงสายฉีดน้ำดับเพลิงออกมาใช้งานจะทำให้เกิดความดันลดลงอย่างรวดเร็ว Jockey Pump ก็จะทำงาน แต่ทำงานแล้วยังไม่สามารถ ควบคุมความดันไว้ให้สูงกว่าระดับความดันที่ 3 ฉะนั้นเมื่อความดันน้ำในท่อลดลงมาถึงระดับความดันที่ 3 เครื่องสูบน้ำ Fire Pump ก็จะทำงานทันที

เมื่อหยุดใช้สายฉีดน้ำดับเพลิงแล้ว ความดันในท่อจะเพิ่มขึ้นจนถึงระดับความดันที่ 2 Jockey Pump ก็จะหยุดทำงาน แต่ปั๊มน้ำดับเพลิงจะไม่หยุดทำงาน จะต้องมีคนไปปิดสวิทช์หยุดการทำงานของ เครื่องสูบน้ำดับเพลิง ที่เป็นเช่นนี้ก็เพราะถ้าให้ปั๊มน้ำดับเพลิงหยุดทำงานอัตโนมัติ อาจเกิดปัญหาเมื่อเครื่องยนต์หยุดการทำงานเองขณะที่มีเหตุเพลิงไหม้ได้

ฉะนั้นตามมาตรฐาน NFPA 20 จึงแนะนำให้การทำงานของระบบปั๊มน้ำดับเพลิง (Fire Pump) เป็นแบบเริ่มทำงานแบบอัตโนมัติและหยุดการทำงานด้วยมือ

สำหรับระบบการป้องกันของเครื่องยนต์โดยให้หยุดการทำงาน มีกรณีเดียว คือความเร็วรอบเกิน (Over Speed) เพราะจะเป็นเหตุทำให้เกิดความเสียหายกับปั๊มน้ำ หรือทำให้ความดันน้ำในท่อมากเกินไปซึ่งอาจทำให้เป็นอันตรายต่ออุปกรณ์ต่างๆในระบบท่อ แต่ในการติดตั้งระบบดับเพลิงก็จะมีการติดตั้ง Pressure Relive Valve ซึ่งเป็นอุปกรณ์ระบายน้ำ เมื่อมีความดันน้ำในท่อมากเกินความต้องการของระบบ

การทำงานของระบบปั๊มน้ำดับเพลิงต้องถูกตั้งค่าให้เหมาะสมกับความต้องการและสภาพแวดล้อมของสถานที่ รวมถึงควบคุมโดยผู้ดูแลระบบดับเพลิงที่มีความรู้และประสบการณ์ในการดูแล การบำรุงรักษาและการตรวจสอบประจำปี จะช่วยให้ระบบปั๊มน้ำดับเพลิงทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ และรับรองความปลอดภัยในกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน

สาระความรู้ Fire pump (ไฟร์ปั๊ม) และ Jockey pump (จ๊อกกี้ปั๊ม)

Fire pump คืออะไร? มีหน้าที่อะไร? การทำงาน? 

Fire pump (ปั๊มน้ำดับเพลิง) ชื่อภาษาไทยคือไฟปั๊ม คือ อุปกรณ์ที่ใช้ในระบบดับเพลิง เพื่อส่งน้ำในปริมาณและความดันที่เหมาะสมไปยังส่วนต่าง ๆ ของระบบดับเพลิง เช่น สปริงเกอร์, สายสูบน้ำ, หัวฉีดน้ำ และอุปกรณ์ดับเพลิงอื่น ๆ ปั๊มน้ำดับเพลิงมีหน้าที่สำคัญในการรักษาความปลอดภัยของอาคารและผู้คนที่อาศัยอยู่ภายใน

ปั๊มน้ำดับเพลิงมีหลายประเภท โดยสามารถแบ่งตามลักษณะการทำงาน และแหล่งกำลัง เช่น

1.ปั๊มน้ำดับเพลิงแบบเทคโนโลยีเชื่อมต่อไฟฟ้า (Electric Motor Driven Fire Pump): ปั๊มน้ำดับเพลิงที่ใช้เครื่องยนต์ไฟฟ้าเป็นแหล่งกำลัง เหมาะสำหรับใช้งานในที่ที่มีแหล่งไฟฟ้าเสถียร
2.ปั๊มน้ำดับเพลิงแบบเครื่องยนต์เชื้อเพลิง (Diesel Engine Driven Fire Pump): ปั๊มน้ำดับเพลิงที่ใช้เครื่องยนต์ดีเซลเป็นแหล่งกำลัง สามารถใช้งานได้ในที่ที่ไม่มีแหล่งไฟฟ้า หรือใช้เป็นระบบสำรอง
3.ปั๊มน้ำดับเพลิงแบบควบคุมด้วยความดัน (Pressure-Controlled Fire Pump): ปั๊มน้ำดับเพลิงที่ควบคุมการทำงานตามความดันของน้ำในระบบดับเพลิง

ปั๊มน้ำดับเพลิงมักถูกติดตั้งและดูแลรักษาอย่างถูกต้องในระบบดับเพลิงเพื่อให้พร้อมใช้งานเมื่อเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน การติดตั้งปั๊มน้ำดับเพลิงต้องเป็นไปตามมาตรฐานการติดตั้งและข้อกำหนดที่กำหนดโดยรัฐบาลหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง นอกจากนี้ยังต้องมีการตรวจสอบและบำรุงรักษาอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้ปั๊มน้ำดับเพลิงทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ระบบดับเพลิงที่มีปั๊มน้ำดับเพลิงเป็นส่วนสำคัญ มีความสำคัญต่อความปลอดภัยของทรัพย์สินและชีวิต ดังนั้น การตัดสินใจในการเลือกและติดตั้งปั๊มน้ำดับเพลิงจึงควรพิจารณาอย่างรอบคอบ โดยคำนึงถึงขนาดของอาคาร ระบบดับเพลิงที่มีอยู่ และความต้องการในการดับเพลิง เช่น ปริมาณน้ำ ความดัน และความเร็วในการส่งน้ำ

นอกจากนี้ การบำรุงรักษาปั๊มน้ำดับเพลิงเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่อง ตามคำแนะนำของผู้ผลิต หรือตามมาตรฐานการบำรุงรักษาปั๊มน้ำดับเพลิงที่กำหนดโดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้ปั๊มน้ำดับเพลิงสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและเพื่อความปลอดภัยสูงสุดในกรณีเกิดเหตุการณ์ฉุกเฉิน เช่น ไฟไหม้

บางขั้นตอนการบำรุงรักษาปั๊มน้ำดับเพลิง ได้แก่

การติดตั้ง Fire pump

การติดตั้ง fire pump เป็นการติดตั้งระบบดับเพลิงที่ต้องการความรอบคอบและความปลอดภัยสูงเพื่อให้เครื่องทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยกำหนดตำแหน่งที่จะติดตั้ง fire pump โดยมีความเหมาะสมกับการใช้งานเครื่อง มีการวางแผนการติดตั้งและออกแบบระบบส่งน้ำโดยทำการตรวจสอบและประเมินความต้องการของน้ำในตึกรวมถึงพื้นที่ที่ต้องการเครื่องสูบน้ำ
ตรวจสอบคุณสมบัติของ fire pump ว่าเหมาะสมกับงานที่ต้องการหรือไม่ พร้อมทั้งเลือกแบบ fire pump ที่เหมาะสมกับงานและต้องการของโครงการ ติดตั้ง fire pump โดยการติดตั้งส่วนที่รับแรงดันของน้ำ ท่อส่งน้ำ และแล็บต่างๆ ติดตั้งหัวสูบและเครื่องยนต์ให้เหมาะสมกับการใช้งานและตรวจสอบส่วนต่างๆให้แน่ใจว่าติดตั้งได้อย่างถูกต้อง ติดตั้งระบบควบคุมและส่วนอื่นๆ เช่นระบบปั๊มจ่ายน้ำแรงดันต่ำ (jockey pump) เพื่อควบคุมและปรับแต่งแรงดันของ fire pump ทดสอบระบบเพื่อตรวจสอบว่าทำงานได้อย่างถูกต้อง โดยทดสอบแต่ละส่วนโดยรอบ รวมถึงการทดสอบทั้งระบบ

Jockey pump (จ๊อกกี้ปั๊ม) คืออะไร? มีหน้าที่อะไร? การทำงาน? 

Jockey pump ชื่อภาษาไทยคือจ๊อกกี้ปั๊ม เป็นปั๊มน้ำที่ใช้ในระบบดับเพลิง เป็นระบบช่วยเหลือในการควบคุมและปรับแต่งแรงดันของระบบดับเพลิง โดยสามารถควบคุมแรงดันของระบบให้อยู่ในเกณฑ์ที่ต้องการได้ และป้องกันไม่ให้ระบบดับเพลิงเกินแรงดันที่กำหนดไว้

Jockey pump หรือจ๊อกกี้ปั๊ม มีขนาดเล็กกว่า fire pump ซึ่งจะมีความต้องการแรงดันน้อยกว่าเพื่อให้ระบบดับเพลิงทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยปกติจะใช้แรงดันประมาณ 7-10 bar โดย jockey pump จะทำงานร่วมกับ fire pump และระบบส่งน้ำโดยปกติจะเชื่อมต่อกับระบบท่อน้ำเพื่อจ่ายน้ำไปยังอุปกรณ์ต่างๆ ทั้งนี้การใช้ jockey pump ในระบบดับเพลิงเป็นสิ่งจำเป็นที่สำคัญในการควบคุมแรงดันของระบบดับเพลิงอย่างมีประสิทธิภาพและป้องกันไม่ให้ระบบดับเพลิงเกินแรงดันที่กำหนดไว้ได้

ผลงานที่ผ่านมา : ปั๊มน้ำดับเพลิง ปั๊มดับเพลิง ไฟปั๊ม

BOSSUMPUMP

EAST PUMP